آموزش کافی من و کافی لیدی در همین تهران خودمان

آموزش قهوه، باریستا و مدیریت کافی شاپ

روزنامه هفت صبح : این روزها بساط تربیت’کافی‌من’ و ‘کافی‌لیدی’ حرفه‌ای حسابی داغ است و هفت‌صبح به همین بهانه به سراغ چند آموزشگاه و کافی‌شاپ‌ که آموزش می‌دهند رفته است

آموزش کافی من و کافی لیدی در همین تهران خودمان

آزاده باقری ، خبرنگار روزنامه هفت صبح در زمینه آموزش و راه اندازی کافی شاپ با مدیریت سایت کافی شاپ دات کام و کافی شاپ پاییز ۹۸ گفتگویی انجام داده است که با هم می خوانیم .

– «آموزش کافی‌شاپ‌داری»؛ شاید اگر این جمله را چند سال پیش می‌شنیدید برایتان خنده‌دار بود که دیگر این چه نوع آموزشی است! اما این روزها تا دلتان بخواهد کسانی هستند که با همین عنوان سعی در تربیت «کافی‌من» و «کافی‌لیدی» دارند و با راه‌اندازی آموزشگاه و برگزاری کلاس یا آموزش کارآموز به صورت خصوصی در کافی‌شاپ خودشان، علاقه‌مندان را به این سمت جذب می‌کنند.

همیشه در هر دوره‌ای که باشیم تب یادگیری حرفه و کاری همه‌گیر می‌شود و عده زیادی هستند که برای یادگرفتن آن به سراغش می‌روند. مثال‌های آن چندان هم دور نیست که از خاطرها رفته باشد. مثلا برای دهه‌های ۴۰ و ۵۰ تب یادگرفتن خیاطی و رفتن به کلاس‌های آموزشی حسابی داغ بود.

دهه‌های ابتدایی ۶۰ نیز تب رفتن به کلاس‌های آشپزی خیلی‌ها را هم به سمت خود کشاند و یکی از مهمترین دلایل آن آمدن سامان گلریز دربرنامه‌های تلویزیونی بود.

کلاس‌های بازیگری هم حسابی در این دوره داغ شد و با آمدن سوپراستارهای زن و مرد خوش چهره که مثل بمب صدا کرده بودند باعث شد همه آرزوی بازیگر شدن داشته باشند و در هر کوچه و برزنی کلاس آموزش بازیگری راه افتاد. برای کسانی هم که کمی‌ با سلیقه بودند کلاس‌های گلدوزی و گل چینی نیز طرفدار پیدا کرده بود آن هم به دلیل کلاس‌های آموزشی که مثل «سیمای خانواده» و «تصویر زندگی» در میان برنامه‌هایشان گنجانده بودند.

بیا با هم برویم کافی شاپی راه بیندازیم!

اینها نمونه‌ای بودند برای یادآوری آنچه که درخصوص تب یادگرفتن حرفه‌ای؛ همه را به سمت خود می‌کشاند. دهه ۶۰-۷۰ تقریبا از تب آنچه که گفته شد دور شده‌اند و به سمت یادگرفتن کارهای دیگری رفتند. چند سالی می‌شود هرکس که دلش می‌خواهد دست به کار آزاد بزند و درآن حس خوبی هم داشته باشد یکی از اولویت‌هایش راه‌انداختن کافی‌شاپی روشن فکرانه است.

در کنار این خواسته عده‌ای هم از موقعیت استفاده کرده و با راه‌اندازی آموزشگاه‌هایی با عنوان «آموزش کافی‌شاپ‌داری» مشتاقان داشتن کافی‌شاپ را به سمت خود کشاندند و برای اطلاع‌رسانی به همگان دست به دامن دنیای مجازی نیز شده‌اند و با تبلیغات وسیع در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی از ماهیت خود و دادن مدرک‌های معتبر و حتی بین‌المللی به علاقه‌مندان اطلاع می‌دهند.

هفت صبح نیز برای اینکه از جریان این کلاس‌ها، مدرک‌های داده شده، هزینه آن، اینکه چه چیزهایی قرار است در آن یاد داده شود و چه افرادی آموزش این کلاس‌ها را برعهده دارند سردربیاورد به سراغ چند کلاس آموزش کافی‌شاپ رفته و با کارآموزها و استادهایی که آموزش می‌دهند صحبت کرده است. نکات جالبی هم دستمان آمد. مثلا در این آموزشگاه‌ها علاوه بر یاد دادن درست کردن خوراکی، نحوه سرویس‌دهی هم یاد داده می‌شود.

به عنوان مثال زمانی که می‌خواهید یک فنجان قهوه جلوی مشتری قرار بدهید ابتدا فنجان را طوری در دست باید قرار بدهید که موقع قرار گرفتن روی میز دسته فنجان ساعت یک را نشان بدهد. بعد نعلبکی را طوری باید بچرخانید که دسته فنجان روی ساعت سه بایستد. اگر کودک بود حواستان باشد ساعت چهار برای او اختصاص دارد! همچنین به چه میزان از مواد اولیه استفاده کنند که به عنوان مثال یک قهوه برایشان سه تا چهار هزار تومان آب بخورد و ۸ هزار تومان بفروشند!

وقتی پای رقابت در میان باشد

تا چند سال پیش تعداد کافی‌شاپ‌های شهری مانند تهران آنقدر زیاد نبود که به چشم بیاید اما اگر کمی‌ به همین شهر شلوغ دقت کرده باشید هر روز به تعداد کافی‌شاپ‌های آن اضافه می‌شود. دور از انصاف خواهد بود اگر نگوییم همینطور که به تعداد کافی‌شاپ‌ها اضافه می‌شود به کیفیت آنها هم افزوده شده و به همین خاطر بازار داغی بین کافی‌شاپ‌دارها به وجود آمده است و هرکس سعی می‌کند به مشتری‌هایش آنقدر سرویس خوب بدهد که او کافی‌شاپ‌اش را به عنوان پاتوق انتخاب کند و سراغ رقبا نرود.

علاوه براین بعد از پخش یک آیتم آموزشی دربرنامه «به خانه برمی‌گردیم» تعداد متقاضیان این حرفه به شدت افزایش پیدا کرد. همین دلایل کافی است که صاحبان کافی‌شاپ را برای یادگیری کافی‌شاپ‌داری حرفه‌ای و درست و درمان ترغیب کند.

صاحبان کافی شاپ بالاخره سراغ ما خواهند آمد

کافی است پای کامپیوترتان بنشینید و با یک سرچ ساده چندین شماره تلفنی را که تبلیغ آموزش کافی‌شاپ‌داری می‌کنند پیدا کنید. ما هم همین کار را کرده و بعد از پیدا کردن چندین شماره و تماس با آنها به سراغشان رفتیم تا از نحوه یاد دادنشان چیزی دستگیرمان شود. به یکی از شماره‌ها که زنگ زدیم گفت آموزش‌هایش بیشتر خصوصی است و در کافی‌شاپ‌اش آموزش می‌دهد و ما هم برای گفت‌وگو به کافی‌شاپ او که در غرب تهران بود رفتیم.

کافی‌شاپی کوچک اما با دکور سنگین که می‌گفت چند سال پیش ۲۰۰ میلیون تومان برایش هزینه در برداشته است. می‌گوید هر کسی که می‌خواهد کافی‌شاپ راه بیندازد بالاخره در هر یک از مراحل، کارش به آنها می‌افتد. حالا چه در بخش آموزش، مشاوره، دکور، راه‌اندازی، منو و چه بخش خرید، فروش، تبلیغات، جذب مشتری، جانمایی کردن منطقه و… باشد به هرحال به سراغ آنها خواهد آمد.

اولین دوره‌های آموزش کافی‌شاپ‌داری

تا قبل از اینکه آموزش کافی‌شاپ همه‌گیر شود برای اولین بار آموزش کافی‌شاپ در سال ۱۳۷۱توسط «هتل اوین» صورت می‌گرفت که در حال حاضر «هتل اوین» این کار را انجام نمی‌دهد و «هتل هما» دوره‌های آموزش کافی‌شاپ را برعهده دارد.کتاب‌های خوبی هم در این خصوص با عنوان «دنیای دسرهای ۱و۲» نوشته شده که در کلاس‌های فنی و حرفه‌ای آموزش داده می‌شود و «دنیای دسرهای ۳» نیز در حال تالیف است.

کافی شاپ داری با شغل های دیگر فرق می کند

وقتی از آموزش دهنده کافی‌شاپ‌داری می‌پرسیم که چطور می‌شود کسی تصمیم بگیرد سرمایه خود را صرف راه‌اندازی کافی‌شاپ کند می‌گوید: «جرقه اول کافی‌شاپ‌داری علاقه است و بعد از آن یک سرمایه اولیه خوب. چون غیر از جانمایی درست برای کافی‌شاپ، دکور آن هم خیلی مهم است که هزینه‌بر خواهد بود. کافی‌شاپ با شغل‌های دیگر خیلی فرق می‌کند. برای کافی‌شاپ نمی‌شود مانند رستوران تبلیغ خانه به خانه کرد. لازم است مشتری حتما پا به کافه بگذارد از آن حس خوب بگیرد تا باز هم به آنجا بیاید. کافی‌شاپ باید مشتری پاتوقی هرروزی داشته باشد.»

از نظر دکور، کم از کشورهای پیشرفته نداریم

اینکه کافی‌شاپ‌های ما و نحوه آموزش «کافی‌من» و «کافی‌لیدی»در ایران چقدر با خارج از کشور و کشورهای پیشرفته برابری می‌کند سوالی بود که ما از کسی که در بطن ماجراست پرسیدیم. او در این خصوص توضیح داد: «کافی‌شاپ در ایران ممکن است از نظر سطح دکور، نوع سرویس‌دهی و میزان مشتری‌مداری با کشورهای پیشرفته برابری کند اما از آنجایی که مواداولیه در ایران، برای خوراکی‌های مصرفی در کافی‌شاپ اورجینال نیست و بیشتر از همان موادی که در کشور موجود است استفاده می‌کنند برای همین شاید از نظر سطح کیفی فاصله داشته باشیم.

به‌علاوه اینکه بسیاری از دستگاه‌هایی که مثلا در کافی‌شاپ‌های اروپا مورد استفاده قرار می‌گیرد در حال حاضر در ایران موجود نیستند و بنابراین کار کردن با آنها را هم یاد نمی‌گیریم.»

مدرکی برای کافی شاپ داری

صنعت کافی‌شاپ‌داری در ایران، صنعت نویی است که هنوز هم به خوبی جانیفتاده و حتی اتحادیه مجزا ندارد و به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های اتحادیه آبمیوه بستنی و کافی‌شاپ مشغول به فعالیت است. علی زعفری مدیر مدرسه قهوه ایران از مدرک‌هایی که در ایران بعد از گذراندن دوره‌های کافی‌شاپ در آموزشگاه داده می‌شود، می‌گوید: «خیلی از آموزشگاه‌ها هستند که به کارآموز خود بعد از گذراندن دوره‌ها مدرک می‌دهند که یا از سوی سازمان فنی و حرفه‌ای است یا مدرک‌های بین‌المللی است. به نظر من این مدرک‌ها چندان اعتبار خاصی ندارند و پیاده کردن ‌ آن چیزی که یاد می‌گیریم مهم‌تر خواهد بود.

چون به هر حال کسی بخواهد مثلا در کافه‌های ایتالیا کار کند چون دستگاه‌هایی که در آنجا وجود دارد در ایران نیست نمی‌تواند با آنها کار کند و باید باز هم دوره بگذراند.» او ادامه می‌دهد: «امکانات آموزش در اختیار ما نیست. غیر از مواد اولیه فضاها برای آموزش استاندارد نیستند. کافی‌شاپ شغل خارجی است و آموزش دهنده‌های آن حتما باید در خارج از ایران دوره‌های آن را گذرانده باشند یا استادهایی از خارج به ایران بیایند.»

آموزشگاه هایی به نمایندگی از کشورهای دیگر

بیشتر آموزشگاه‌ها خود را نماینده آموزشگاه‌های بزرگ دنیا معرفی می‌کنند که البته برای اثبات کارشان چندین گواهینامه‌ای که نشان می‌دهد چنین امکاناتی را در اختیار دارند به در و دیوار آموزشگاه‌شان زده‌اند تا حجت برهمگان تمام شود. همه آموزشگاه‌ها و حتی کسانی که در کافی‌شاپ آموزش می‌دهند مدرکی را به کارآموز خود اعطا می‌کنند اما بعضی از آنها مدرک بین‌المللی ارائه می‌دهند، حتی برخی از آنها می‌گویند مدرک‌شان آنقدر معتبر است که می‌توان آن را ترجمه و برای مهاجرت استفاده کرد.

علاوه بر آنچه که گفته شد بعضی از آموزشگاه‌ها نیز می‌گویند که برای دادن خدمات بیشتر به کارآموزها با برخی از آموزشگاه‌های خارج از ایران نیز توافق کرده‌اند که کارآموز از ایران معرفی کنند تا برای آموزش از طریق بورس آموزشی به آن کشور بروند و آموزش لازم را ببیند.

هزینه آموزش کافی شاپ داری

یکی از ویژگی‌های مشترک آموزش دهنده‌ها در این بود که فقط کار خودشان را قبول دارند و می‌گویند کارآموزها هرجا رفته‌اند بعد از آن دوباره برای یادگیری سراغ آنها آمده‌اند و وقتی هم آمده‌اند حتی نحوه درست کردن یک قهوه ساده را هم نمی‌دانستند! برای همین هر کدام از آموزش دهنده‌ها در این حوزه برای خود قلعه‌ای ساخته است و فرمانروایی خودش را می‌کند. عرف هزینه‌هایی که معمولا آموزشگاه‌های کافی‌شاپ‌داری از کارآموزهای خود می‌گیرند اول از همه به دو دسته تقسیم می‌شود اینکه کارآموز می‌خواهد دوره‌هایش را به صورت خصوصی بگذراند یا عمومی. از چندین آموزشگاه درباره هزینه کلاس‌ها پرسیدیم. این آموزشگاه‌ها برای برگزاری کلاس‌های عمومی‌ به مدت یک هفته و هر روز دو ساعت ۴۰۰ هزار تومان دریافت می‌کنند و برای کلاس‌های خصوصی که تعداد ساعت ها و روزهای آن به همین میزان است ۸۰۰ هزار تومان درنظر گرفته‌اند.

به گفته زعفری اگر کارآموز در طی دوره تعیین شده چه خصوصی و چه عمومی‌ نتواند برخی کارها را یاد بگیرد بدون گرفتن هیچ هزینه‌ای تا زمانی که بتواند کار را به درستی یاد بگیرد می‌تواند از آموزشگاه و استادهای آن استفاد کنند. حتی بعد از راه‌اندازی کافی‌شاپ نیز می‌توانند باز هم از تجربیات اساتید آنجا بهره ببرند. درمورد آموزش دهنده‌های دیگری که بدون داشتن آموزشگاه، کارآموزهای خود را در محیط کافی‌شاپ آموزش می‌دهند نیز قیمت‌ها به همین صورت است و معمولا کارآموز خصوصی می‌گیرند با همان هزینه ۸۰۰هزار تومان در ۳۲ ساعت و با همان شروط گفته شده؛ اما باز هم کسانی هستند که کمی‌ دندان گردترند و حتی تا دو میلیون و پانصد هزار تومان نیز از کارآموزهای خود می‌گیرند. تا قبل از بالا رفتن قیمت ارز هزینه این کلاس‌ها هم چندان بالا نبود و از۲۵۰ هزار تومان کلاس‌های عمومی ‌شروع می‌شد تا ۵۰۰ هزار تومان آموزش خصوصی.

از آموزش پیشرفته تا مقدماتی

– بعضی از آموزشگاه‌ها برای اینکه بتوانند هم کلاس کار خود را بالا ببرند هم اینکه بگویند پله پله تا یادگیری فوت کوزه‌گری کافی‌شاپ‌داری باید پیش رفت؛ کلاس‌های خود را به دو بخش مقدماتی و پیشرفته تقسیم می‌کنند. یعنی کسانی که دوره‌های آموزش مقدماتی را می‌گذرانند در حد درست کردن نوشیدنی‌ها، بستنی‌ها، سس‌ها، اسنک‌ها، اسموتی‌ها، نحوه آسیاب کردن قهوه و… است و ریزه‌کاری‌های دیگر که به اصطلاح خودشان «افه»‌های کار است را می‌گذارند برای مرحله پیشرفته که در این دوره به ظاهر قضیه توجه بیشتری می‌شود.

مثلا یاد می‌دهند چطور روی کاپوچینو طرح گل زد یا مثلا برخی نوشیدنی‌های ترکیبی را چطور استفاده کنند که بدون ترکیب شدن با هم سرو کرد و در لیوان به خوبی رنگ‌های جدای آنها دیده شود.

شغلی با درآمد متوسط رو به بالا

اکثر کسانی که برای یادگیری کافی‌شاپ‌داری به این کلاس‌ها می‌آیند معمولا افرادی هستند که خودشان می‌خواهند کافی‌شاپ راه بیندازند و به دنبال یادگیری هستند. بیشتر کارآموزها پسر و زیر ۳۰ سال‌اند؛ اما کسانی هم که نمی‌توانند کافی‌شاپ راه بیندازند نگران نباشند. چون باز می‌توانند با رفتن به این کلاس‌ها و یاد گرفتن این حرفه، شغلی با درآمد متوسط رو به بالا داشته باشند. چون حقوق یک «کافی من» از مبتدی تا پیشرفته از یک میلیون تومان شروع می‌شود و بسته به اینکه چقدر «کافی من» استخدامی ‌در کار خود حرفه‌ای و زبردست است افزایش پیدا می‌کند.

یکی دیگر از تضمین‌هایی که این آموزشگاه‌ها و آموزش دهنده‌ها می‌دهند این است که کار را هم برای شما پیدا خواهند کرد و به کافی‌شاپ‌های مختلف معرفی‌تان می‌کنند. اگر هم می‌خواهید کافی‌شاپ راه بیندازید راهنما و مشاورتان در مراحل مختلف مثل نوع دکوری که باید در کافی‌شاپ‌تان استفاده کنید، آشنایی با استانداردهای اتحادیه بهداشت، نحوه استفاده از دستگاه‌ها و نگهداری و حتی مراحل اخذ جواز کسب، برآورد هزینه و تامین نیروی انسانی حضور خواهند داشت.

فوت و فن‌های کوزه‌ گری در کافی‌شاپ‌ داری

اینکه واقعا کافی‌شاپ‌داری شغل پرسودی است یا خیر عقاید با هم فرق دارد. مثلا صاحب کافی‌شاپ پاییز ۹۸ می‌گوید کافی‌شاپ از صفر تا سقف ۷۰ درصد سود دارد که برای هر کافه بسته به مکان و پاخور بودنش می‌تواند در نوسان باشد اما نباید این نکته را فراموش کرد که مثلا وقتی یک کافی‌شاپ‌دار مغازه‌اش را حدود ۱۰۰ میلیون تومان دکور می‌زند، وسایل می‌خرد، کافی من و ارائه‌دهنده سرویس به مشتری استخدام می‌کند، هزینه اجاره، پول آب و برق و گاز و… را می‌پردازد باید آنچه را که می‌فروشد برایش صرف داشته باشد و نمی‌توان این هزینه‌ها را نادیده گرفت.

اما صاحب کافی‌شاپ زنجیره‌ای اعتقادش بر این است که سود کافی‌شاپ‌داری بالاست. مثلا اگر حتی یک کافی‌شاپ از قهوه درجه یک کیلویی ۱۰۰ هزار تومان استفاده کند و برای هر سفارش از ۳تا ۴گرم قهوه استفاده کند برایش ۳تا ۴ هزار تومان هزینه دربرخواهد داشت و می‌تواند آن را با ۸هزار تومان برای مشتری سرو کند. یا یک اسنک نهایت سه تا پنج هزار تومان هزینه می‌برد و می‌شود آن را تا ۱۲ هزار تومان هم فروخت برای همین شغل پردرآمد و سودآوری خواهد بود.